czego nie mówić osobie w depresji i jak ją wspierać

W naszej kulturze nadal często dominuje przeświadczenie, że depresja to tylko przekoloryzowana chandra. Uważa się również, że aby jej zapobiec, wystarczy uśmiechnąć się lub po prostu przestać się martwić. Niestety, stereotypy te nie pomagają osobom walczącym z depresją, a wręcz mogą zaszkodzić.

Aby już na początku obalić to fałszywe przeświadczenie, należy podkreślić, że depresja NIE jest po prostu gorszym etapem w życiu. Jest to zaburzenie psychiczne oddziałujące na cały organizm. Może objawiać się w tak oczywisty sposób jak obniżenie nastroju czy izolowanie się chorego. Jednak może ona ukazać się też w postaci problemów z pamięcią, utraty zainteresowań, zaburzeń popędu seksualnego, czy nawet przewlekłego bólu głowy i mięśni.

Jest to oczywiste, że każdy może mieć gorszy dzień lub przez pewien czas mniej energii. Wpływa na to wiele czynników – praca, sytuacja rodzinna, pora roku, czy nawet pogoda. Nie zawsze przyczyną musi być depresja. Mimo wszystko nie powinno się bagatelizować problemu. Jeżeli twój bliski zauważa u siebie niepokojące objawy, które trwają przynajmniej dwa tygodnie i wpływają one na jego codzienne funkcjonowanie, warto zasugerować konsultację z  terapeutą, aby dobrał on odpowiednią metodę postępowania.

My sami również możemy wesprzeć chorego. Należy jednak wiedzieć, czego się wystrzegać podczas rozmowy:

Portrait of young woman with mental health problems. The image of the tattoo on the forehead with the words I gave up-fine. Concept of hidding the true feelings, psycological trouble, treatment.
  • Sprawdź, czy wiesz o czym mówisz

Na temat depresji i sposobów jej leczenia istnieje wiele niepoprawnych informacji. Można spotkać się ze stwierdzeniami typu: leki nie pomagają – moja znajoma brała i nic jej to nie dało, leki uzależniają, czy nawet terapeuta nie pomoże, on chce tylko wyciągnąć pieniądze. U każdego depresja może przebiegać inaczej, więc jej przyczyny również nie są jednorodne. Chory powinien mieć dostosowaną terapię do swoich potrzeb. Nie w każdym przypadku sprawdzi się ten sam schemat.

  • Nie pocieszaj tylko po to, żeby coś powiedzieć

Używając stwierdzeń: nie martw się, wszystko będzie dobrze, uśmiechnij się, chory może poczuć się niezrozumiany oraz doświadczyć poczucia winy. Mimo, że wypowiadający te słowa może mieć dobre intencje, trzeba pamiętać, że depresja jest chorobą, którą należy leczyć terapeutycznie i/lub farmakologicznie. Sama wola pacjenta też jest istotna, ale w wielu przypadkach nie będzie ona wystarczająca, by zażegnać problem, a sama specyfika choroby może również wpływać na nią osłabiająco.

Lonely young woman feeling depressed and stressed sitting in the dark bedroom, Negative emotion and mental health concept
  • Nie bagatelizuj problemu

Jeśli zaboli Cię głowa, raczej nie będziesz chciał usłyszeć od bliskiego wskazówek typu: weź się za siebie, to nie jest żaden problem, inni ludzie mają gorzej, pewnie udajesz. Tak samo jest z depresją. Dla chorego w tym okresie ważne jest zrozumienie i odpowiednie podejście. Podważając jego stan możesz wywołać poczucie winy i doprowadzić do tego, że jeszcze bardziej zamknie się w sobie.

 

  • Nie zniechęcaj się negatywną reakcją chorego na Twoją pomoc

Każdy ma inny charakter i inne potrzeby. Nie zawsze jeden rodzaj wsparcia będzie działał w każdym przypadku. Człowiek dotknięty depresją może mieć zupełnie inne wymagania niż osoba zdrowa. Nie należy się zrażać, kiedy jedna metoda nie zadziała. Najlepiej jest po prostu zapytać chorego, co by mu najbardziej pomogło.

 

  • Nie nakazujmy choremu podejmować leczenia na siłę

Nie w każdym etapie depresji chory chętnie podejmie kroki w stronę leczenia. Przykładowo zamknięta w sobie osoba może czuć opór przed pójściem do terapeuty. Warto jednak poinformować ją gdzie i w jaki sposób może otrzymać pomoc. Istotne też jest wsparcie z naszej strony, czyli rozwianie ewentualnych wątpliwości związanych z leczeniem i rozmawianie z nim w dostosowany do sytuacji sposób. Nie warto również działać wbrew woli chorego, np. wyciągając go na siłę na spotkania towarzyskie.

  • Nie mów, że wiesz, co chora osoba czuje

Każdy chorobę przechodzi inaczej, oczywiście możesz rozumieć niektóre myśli lub uczucia, ale nie jesteś w stanie odczuć tego samego. Twój bliski może borykać się z gonitwami myśli, huśtawkami nastroju, skrajnymi emocjami, które może też głęboko w sobie ukrywać. Zamiast tego postaraj się słuchać, co chory ma do powiedzenia. Nie musisz wiedzieć jak on się czuje, Możesz nawet powiedzieć wprost: nie wiem jak się czujesz, ale rozumiem, że jest ci ciężko i postaram się Ciebie wspierać.

  • Nie proponuj choremu alkoholu i innych używek

Choć wydaje nam się, że alkohol w normalnych warunkach może złagodzić przeżywanie trudnych emocji, jednakże u osoby z depresją może on pogłębić schorzenie, a nawet doprowadzić do ciężkiego uzależnienia. Warto też pamiętać, że w wielu przypadkach pacjent podczas leczenia farmakologicznego dla własnego bezpieczeństwa nie powinien stosować żadnych używek.

  • Nie szukaj alternatyw dla leczenia

Na pewno je za mało żelaza, stąd się bierze to złe samopoczucie,  gdyby pobiegał, to od razu by mu przeszło, cały dzień tylko leży, nic dziwnego więc, że tak się czuje. Choć często wydawać nam się może, że nasze sądy są słuszne i prawdziwe, pozostawmy kwestię leczenia depresji specjalistom. Posiadają oni podstawy naukowe oraz wieloletnią praktykę terapeutyczną, dzięki którym wraz z pacjentem wybiorą najlepsze metody leczenia.

Jak pomóc osobie z depresją?

  • Podstawą jest zaproponowanie choremu wizytę u terapeuty. Osoba chora powinna uświadomić sobie, że depresja jest chorobą i sama niekoniecznie musi sobie z nią poradzić. Terapeuta dobierze odpowiednią metodę leczenia, może również zaproponować wizytę u psychiatry.
  • Zapewnić chorego, że jesteś przy nim. Fakt, że ma na kogo liczyć sprawi, że nie będzie czuł się pozostawiony ze swoimi problemami bez wsparcia. Nie zrażajmy się, jeśli nie okaże on wdzięczności za ten gest – chory może odczuwać wiele sprzecznych uczuć, które nie pozwolą mu zareagować w przewidywalny dla nas sposób. Z drugiej strony – nie narzucajmy się. Nasz bliski może odczuwać osaczenie i poczucie winy, jeśli zbyt emocjonalnie podejdziemy do pomocy.

  • Musisz uświadomić sobie, że leczenie depresji jest długotrwałym procesem, a leczenie farmakologiczne może trwać jeszcze długo po zakończonej terapii. Warto uzbroić się w cierpliwość, ponieważ proces ten rzadko kiedy przynosi natychmiastowe efekty. 

  • Nie należy mówić do chorego jak do małego dziecka. Najlepiej będzie, jeśli nasze zachowanie względem bliskiej nam osoby nie zmieni się. Jeśli dalej będziemy poruszać te same tematy, czy żartować tak, jak przed rozpoczęciem leczenia, jest szansa, że chory nie będzie czuł się wyłączony z życia społecznego.
man-and-woman-hugging-at-night-in-the-city-lights
  • Każdy cierpiący na depresję ma inne potrzeby. Niektórzy wolą spędzać więcej czasu z ludźmi, aby móc się wygadać i nie zostawać samemu ze sobą, inni – wolą się odizolować. Nie aktywizujemy chorego na siłę. Zdecydowanie lepiej jest zapytać, czego dana osoba potrzebuje. Jeśli potrzebuje porozmawiać, warto być dla niej wsparciem i bez oceniania wysłuchać, co ma do powiedzenia. Jeśli jednak woli zostać sama, dajmy jej czas dla siebie.

  • Staraj się pytać bliskiego jak się czuje. Pozwól, żeby nazwał możliwie jak najwięcej emocji, które w sobie kryje. Jest to jedna z metod używanych w psychoterapii. Wiele osób przechodzących przez depresję ma problem z nazywaniem uczuć. Jeśli uda mu się je zaadresować, może wyciszyć uczucie zagubienia i dezorientacji. 

  • Jeżeli chory zdecyduje się na leczenie, należy go wspierać. Nie trzeba intensywnie wychwalać jego postawy. Zazwyczaj zwykła, drobna pochwała wystarczy aby dać mu motywację do dalszej walki.

  • Osoby, które nieufnie podchodzą do tematu farmakoterapii, często odwlekają wizytę u psychiatry. Martwią się o ciągłe uczucie otępienia, uzależnienia, czy przybrania na wadze. Oczywiście tak jak w przypadku wszystkich leków, mogą nastąpić działania niepożądane, ale poprawnie dobrane środki nie otumaniają i nie uzależniają. Warto nadmienić, że środki lecznicze zaczynając działać dopiero po 2-3 tygodniach, dlatego w procesie leczenia należy uzbroić się w cierpliwość. Możliwe jednak, że w pierwszych dniach przyjmowania leków, mogą występować takie objawy jak pobudzenie, krótkotrwałe zniekształcenie rzeczywistości i otępienie czy problemy z koncentracją. Po zaledwie kilku godzinach lub kilku dniach objawy powinny ustąpić. To co my możemy zrobić z naszej strony, to dopilnowanie chorego, żeby regularnie przyjmował środki przepisane przez lekarza. Nie działają one doraźnie, więc przerwanie terapii nie przyniesie oczekiwanych efektów.

Pomimo tego, że temat depresji jest coraz bardziej powszechny, jest on bagatelizowany i uważany za wynik gorszego samopoczucia. Trwanie przy osobie chorej zdecydowanie nie jest łatwe, ale osoba dotknięta depresją zdecydowanie potrzebuje wsparcia, nawet jeśli nie widać po niej tego od razu. Należy pamiętać o wsparciu ze strony lekarza, który dobierze odpowiednią metodę leczenia chorego.

Bibliografia